محییالدین مهدی الهی قمشهای (زاده ۱۲۸۰ خورشیدی در شهرضا، قمشه – درگذشته ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۲) فقیه، فیلسوف، عارف، حکیم، شاعر، و مترجم قرآن اهل ایران بود.
وی مقدمات علوم فقه و اصول و حکمت را از محمدهادی فرزانه قمشهای و دیگران آموخت. در اصفهان از اساتیدی چون محمد حکیم خراسانی و سپس در خراسان از حکیم مشهدی و میرزا حسین فقیه سبزواری و اسدالله یزدی استفاده کرد. وی مدتی هم در حوزهٔ درس سید حسین طباطبایی قمی و مهدی اصفهانی حاضر شد. پس از آن به تهران برگشت و در مدرسهٔ عالی سپهسالار به تدریس حکمت و فلسفه پرداخت. وی استاد زبان عربی در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران و استاد فلسفه در دانشکدهٔ الهیات (معقول و منقول) بود و پس از مرگ پیکرش در وادیالسلام قم به خاک سپرده شد. از میان شاگردان وی اکنون میتوان به عبدالله جوادی آملی، حسن حسنزاده آملی، سید حسین نصر، محمد رضا ربانی، سید محمدباقر حجتی و سید عبدالله موسویان اشاره کرد.
آثار
منثور
- رسالهای در فلسفهٔ کلی
- شرح رسالهٔ حکیم فارابی
- رسالهای در سیر و سلوک
- حاشیهای بر مبدأ و معاد ملاصدرا
- رسالهای در مراتب ادراک
- رسالهای در مراتب عشق
- تصحیح و تحشیهٔ تفسیر ابوالفتوح رازی
منظوم
- نغمهٔ حسینی (عشاق)
- دیوان شعر
- نغمهٔ الهی
ترجمه
- ترجمهٔ قرآن مجید: از جمله معروفترین آثار به جا مانده از اوست که در حال حاضر فراگیرترین ترجمه در ایران است. این ترجمه را میتوان یک تفسیر مختصر قران هم تلقی نمود. «در حال حاضر مجوز چاپ قرآن با ترجمه الهی قمشهای به ناشران داده نمیشود تا در کمیته پیشبینی شده این مورد بررسی و اشکالات موجود ترجمه رفع شود.
- ترجمهٔ صحیفهٔ سجادیه
- ترجمهٔ مفاتیح الجنان